Η διάφορετική Χρήση των κοινωνικων δικτύων στην Ελλάδα και τη Βόρεια Μακεδονια

Γράφει η Ρούλα Τσαλαμάνη
Λέξεις κλειδιά: καινοτομία, κοινωνικά δίκτυα, νεολαία, οικογένεια, τεχνολογία, χρήση
Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έγιναν ένα μεγάλο κομμάτι του σύγχρονου πολιτισμού, ειδικότερα τα τελευταία χρόνια. Αυτό οφείλεται στην ραγδαία εξέλιξη της τεχνολογίας σε συνδυασμό με την δημιουργία των τεράστιων, παγκόσμιων, πετυχημένων πλατφορμών κοινωνικής δικτύωσης.
Βεβαίως τη μεγαλύτερη ,,ευθύνη” φέρουν το Facebook, το Instagram, то Snapchat και το Twitter, γεγονός που σύμφωνα με την βιβλιογραφία σημαίνει ότι: Ένα κοινωνικό δίκτυο, ένα σύνολο δηλαδή ανθρώπων οι οποίοι έχουν σχέσεις μεταξύ τους, αναπαρίσταται ως ένας γράφος που αποτελείται από κόμβους και συνδέσεις. Ένας κόμβος αντιστοιχεί σε ένα άτομο, ενώ οι συνδέσεις δηλώνουν την ύπαρξη σχέσης μεταξύ των ατόμων. Οι σχέσεις μεταξύ των ατόμων προκύπτουν από αλληλεπιδράσεις μεταξύ τους. (Η Επιστήμη των Δεδομένων για Επιχειρήσεις, Foster Provost, Tom Fawcett, εκδ. Κλειδάριθμος 2019). Εκτός από την έκφραση της γνώμης, των σκέψεων και των ιδεών, τα κοινωνικά δίκτυα έχουν τη δυνατότητα αγοραπωλησία προϊόντων ή υπηρεσιών, αναζήτηση για δουλειά και προσωπικό, ανταλλαγή ειδών κτλ.
Απο το 2018 και ύστερα το ποσοστό των νέων που κάνουν συστηματική χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης ξεπρνά το 60%. Τι είναι όμως αυτό που συνλεβαλε στην ραγδαία εκτόξευση του εν λόγω ποσοστού ενασχόλησης των νέων με τα νέα μέσα δικτύωσης και επικοιωνίας; Αναφορικά με την Ελλάδα, η απάντηση κρύβεται μάλλον στο γεγονός ότι, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ήταν μια διέξοδος των νέων από την κοινωνική και πολιτική πραγματικότητα την περίοδο της οικονομικής κρίση του 2008, δηλαδή τόσο οι συνθήκες που διαμορφώθηκαν με την παγκόσμια οικονομική κρίση –σε συνδυασμό και με τα σκληρά μέτρα λιτότητας που επιβλήθηκαν στη χώρα από το 2010 και μετά– όσο και η έναρξη το 2019 ενός κύκλου υγειονομικής κρίσης. Αυτές οι νέες συνθήκες έχουν αναμφίβολα άμεσες επιπτώσεις στις εμπειρίες της νεολαίας, κάτι το οποίο αναδείχθηκε σε μία έρευνα πεδίου στην Ελλάδα όπου έδειξε ότι οι νέες συνθήκες διαμορφώνουν για τη νεολαία μια κατάσταση που χαρακτηρίζεται από την απορρύθμιση της αγοράς εργασίας, τα υψηλά ποσοστά ανεργίας, τις μειωμένες αποδοχές, τις ελάχιστες προοπτικές για ιδιόκτητη στέγαση άγχος για το μέλλον κτλ.
Το ίδιο περίπου γίνεται και στη γείτονα χώρα, Βόρεια Μακεδονία, δηλαδή η νεολαία στην χώρα προσεγγίζει τις νέες τεχνολογίες κατά πρώτη ανάγνωση για την ικανοποίηση της ανθρώπινης περιέργειας, χωρίς να υπολογίζεται ο υψηλός κίνδυνο που μπορεί να ελλοχεύει η αλόγιστη χρήση τους, ιδιαίτερα στις μικρότερες ηλικίες. Φυσικά, και στην περίπτωση της Βόρειας Μακεδονίας βλέπουμε τα σύγχρονα χαρακτηριστικά επέκτασης της χρήσης των δικτύων που παρατηρούμε και στην περίπτωση της Ελλάδας. Όπως αναφέρθηκε παραπάνω. Σχεδόν το 99% των νέων στην Βόρεια Μακεδονία, ηλικίας 16 έως 24 ετών, χρησιμοποιούν το διαδίκτυο καθημερινά ή σχεδόν καθημερινά, σύμφωνα με στοιχεία της Κρατικής Στατιστικής Υπηρεσίας για τη χρήση τεχνολογιών πληροφοριών και επικοινωνιών για το πρώτο τρίμηνο του 2021. Σύμφωνα με τα ίδια στοιχεία μόνο το 0,7% των νέων αυτής της ηλικίας χρησιμοποιούν το Διαδίκτυο τουλάχιστον μία φορά την εβδομάδα, αλλά όχι κάθε μέρα, και δεν υπάρχουν νέοι που χρησιμοποιούν το Διαδίκτυο λιγότερο από μία φορά την εβδομάδα. (Речиси 99% од младите во Македонија секој ден користат интернет)
Η βιβλιογραφία αναφέρει πως προγενέστεροι λόγοι είναι οι γονείς και η φροντίδα και ο χρόνος τπο αφιερώνουν στα παιδιά τους. Σύμφωνα με τις υπάρχυσες έρευνες πλέον ο κοινός χρόνος γονιου-παιδίού έχει μειωθεί, λόγω των αυξημένων ωρών εργασίας που σχετίζονται κυρίως με την αλλαγή των ισορροπιών που έφερε η οικονομική κρίση. Πολλοί από τους παράγοντες αυτούς που σχετίζονται με την ανατροφή των παιδιών μπορεί να οδηγήσει και σε πολλά ψυχολογικά προβλήματα από μικρή ηλικία με τους νέους να αντιμετωπίζουν τα κοινωνικά δίκτυα ως “καταφύγιο” σε έναν “άδικο” κόσμο. Ταυτόχρονα, ένα σύγχρονο φαινόμενο που έγινε «trend» σε πολλές πόλεις της Βόρειας Μακεδονίας τα τελευταία χρόνια ήταν η χρήση του Facebook για “εκπαιδευτικούς” σκοπούς. Οι διδάσκοντες χρησιμοποίησαν το Facebook σε μορφή ομαδικών chat για να ενημερώσουν τους γονείς και μαθητές για τα καθήκοντα των παιδιών. Έτσι οι γονείς δεν είχαν και άλλη επιλογή παρά να αφήσουν τα παιδιά τους να επικοινωνούν με τους συμμαθητές μέσω πλατφορμών κοινωνικής δικτύωσης, αυξάνοντας ακούσια τον χρόνο παραμονής των ανηλίκων στα κοινωνικά δίκτυα.
Τέλος, αν και η προσοχή του παρόντος άρθρου εστιάζει στη νεολαία της Ελλάδας και της Βόρειας Μακεδονίας, αξίζει να αναφερθούμε και στο πως το φαινόμενο της εξάπλωσης των νέων μέσων επικοινωνίας επιρέασε και τις χώρες της Ευρωπαϊκή Ένωση. Μια έρευνα που διεξήχθει το 2019 δείχνει ότι το 56% των Ευρωπαίων νέων ηλικίας 16-24 ετών συμμετείχαν στα δημοφιλή μέσα κοινωνικής δικτύωσης το 2018. Το ποσοστό συμμετοχής, μάλιστα, στις σχετικές ιστοσελίδες παρουσιάζει σταθερή αυξητική πορεία από την αρχή της συλλογής δεδομένων από την Eurostat, καθώς, για παράδειγμα, το 2011 το αντίστοιχο ποσοστό ήταν 38%. Ποια όμως είνια τα σημερινα δεδομένα; Σύμφωνα με μελέτες η χρηση των κοινωνικών δικτύων και του διαδικτύου γενικότερα, έχει αυξηθεί ανάμεσα στους νέους ήδη απο τις αρχές του 2020. Η αύξανώμενη αυτή τάση μπορεί να αποδοθεί στη πανδημία του Covid-19, όπου οι νέοι αγκιστρώθηκαν στα κοινωνικά δίκτυα, ως μόνο μέσω επικοινωνίας με φίλους και συγγενείς. Το εν λόγω γεγονός συνέλαβε δραστικά σε μα αυξητική τάση εξάτησης από τα κοινωνικα δικτυα ιδίως τις σε νεαρές ηλικίες.
Είναι προφανές ότι δεν υπάρχει διαφορά μεταξύ των δύο χώρων για την χρήση των κοινωνικών δικτύων από τη πλευρά της νεολαίας. Ο βασικότερος παράγοντας που παίζει μεγάλο ρόλο και επηρεάζει τα ποσοστά φαίνεται στατιστικά να είναι οι γονείς και ο χρόνος που αφιερώνουν για τα παιδιά τους. Επιπέον, η παγκοσμια πανδημική κρίση διαδραματίζει αναπόσπαστο ρόλο στη περαιτέρω εξοικείωση και ενδεχομένως προσκόλληση των νέων στα νέα μέσα δικτύωσης. Ταυτόχρονα, η παραπάνω ανάλυση αποδεικνύει πως η νεολαία και στις δύο χώρες αποδέχεται και αφομοιώνει τη καινοτόμα και τη ραγδαία εξέλιξη της τεχνολογίας, με σκοπό να ακολουθήσει το “trend” που του δίνει η εγχώρια και παγκόσμια κοινωνική εξέλιξη, που σημαίνει ότι δεν το φαινόμενο δεν περιορίζεται, σε τοπικό αλλά αποτυπώνεται σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Τελικά η ανάλυσή μας οδηγεί σε ένα ακόμα παραγωγικό ερώτημα που μπορεί να διατυπωθεί ως εξής “πόσο η μεγάλη χρήση των κοινωνικών δικτύων θα επιρεάσει τη κοινωνικότητα της νεολαίας, καθώς και η δημιουργικότητάς της;”

Ρούλα Τσαλαμάνη, 23 ετών, γεννήθηκε στα Μπίτολα, Βόρεια Μακεδονία με καταγωγή και από τη Ελλάδα. Τα τελευταία 6 χρόνια μένει στη Θεσσαλονίκη λόγω τις σπουδές της. Είναι τελειόφοιτος του τμήματος Οικονομικών Επιστημών του ΑΠΘ, σ’αυτή τη στιγμή κάνει και το μεταπτυχιακό της πάνω σε Διοίκηση Επιχειρήσεων και Πληροφοριακά Συστήματα επίσης στο ΑΠΘ. Εθελοντικά έχει αποκτήσει μεγάλη εμπειρία στην εξυπηρέτηση της κοινότητας ως μέλος του Rotaract, αλλά και ως εθελοντής δημοσίων σχέσεων στο Σύλλογο Πελαγονίας από τα Μπίτολα.


Βιβλιογραφία

  • Βιβλίο-Επιχειρηματική Ευφυΐα & Εξόρυξη Δεδομένων Ευστάθιος Γ. Κύρκος, 2015
  • Βιβλίο- Οι Νέοι στην Ελλάδα σήμερα Σωτήρης Χτούρης, 2017
  • Πτυχιακή Εργασία- Ο ρόλος του Internet και ειδικότερα των μέσων κοινωνικής δικτυώσεις στη διάπλαση χαρακτήρων Καλυψό Ειρήνη Αρωνή, 2015
  • Άρθρο- To 96% των νέων 16-24 στην Ελλάδα χρησιμοποιεί κοινωνικά δίκτυα
  • Deutsche Welle- Студија: 100.000 деца и млади се зависници од социјални мрежи
  • Fakulteti.mk- Студија: Речиси 99% од младите во Македонија секој ден користат интернет.

Leave a Comment

Your email address will not be published. Required fields are marked *

Scroll to Top